علی علیه السلام واسطه وجودی خلقت

در حدیث نورانیت مذکور است که علیه‌السلام به سلمان فرمودند:
«أَنَا كُتِبَ إِسْمِي عَلَى الْعَرْشِ فَاسْتَقَرَّ وَعَلَى السَّمَاوَاتِ فَقَامَتْ وَعَلَى الْأَرْضِ فَفَرَشَتْ وَعَلَى الرِّيحِ فَذَرَتْ وَعَلَى الْبَرْقِ فَلَمَعَ وَعَلَى الوَادِي فَهَمَعَ وَعَلَى النُّورِ فَقَطَعَ وَعَلَى السَّحَابِ فَدَمَعَ. (1)
من کسی هستم که چون نامم بر عرش (الهی) نوشته شد، استقرار و ثبات یافت و چون بر آسمان‌ها نوشته شد، برپا گشتند و چون بر زمین نوشته شد، گسترده گشت و چون بر باد نوشته شد، پراکنده گشت و چون بر برق نوشته شد، روشن گشت و چون بر سیل‌گاه نوشته شد، سرازیر گشت و چون بر نور نوشته شد، حرکت کرد و چون بر ابر نوشته شد، باریدن گرفت».
مقصود از نام علی علیه‌السلام که بر همه چیز نقش بسته است، همانا جریان و سریان نیرو و سرّ ولایت است که مقوّم تمام موجودات است و قرار عرش و قوام سماوات و ارضین و وزش باد و ریزش ابر و لمعان برق و ظهور نور و همه و همه بستگی به او دارد.
و حضرتش به این معنا در دعای کمیل اشاره دارد آن جایی که فرمودند: و بأسمائک التی ملأت ارکان کل شئ.قسم به آن أسمائی که مملو در هر چیزی از خلقتت می‌باشند که نقطه ثقل این جریان ساری در خلقت پس از علت وجودی عالم که همان نور باطن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله میباشد ولایت مولا علی علیه السلام و بعد از ایشان یازده امام از نسل ایشان است و همین اسماء هستند که خدا در قرآن امر کرده ما آن ها را بخوانیم و از آن ها در نیازهایمان حاجت بخواهیم. فلله الاسماء الحسنی فادعوه بها.(2)
برای توضیح بیشتر باید گفت : علما گفته اند که در یک تقسیم بندی کلی عالم دو فاعل و گرداننده دارد: فاعل منه الوجود که اصل هستی و وجود است و فاعل من به الوجود که به عنوان سبب در عالم هستی البته نه به صورت استقلالی بلکه ذیل اراده و قدرت خداوند که هستی و وجود از او نشأت گرفته نقش دارند و این هم اراده خود خداوند است که در حدیث داریم: أبی الله ان یجری الامور الا باسبابها. (3)
خدا پروا دارد از این که کار ها را بدون سبب و وسیله انجام دهد نه این که نیازی به سبب و وسیله داشته باشد که ذات حضرت حق بی نیاز مطلق است. وهو الغنی الحمید.
پس همه هستی و مدیریت امور هستی از خدا و به سبب وجود أئمه علیهم السلام و در رأس آن ها پیامبر و علی علیهما السلام است.
بنابراین آفرینش روح و جسم ما و همه جانداران و در آخر هر چه در عالم هست و بعد از آن هدایت تشریعی و تکوینی مثل رشد و رزق و علم و امثال این ها به واسطه نور و باطن علی علیه السلام انجام میشود.
یعنی اگر ما هستیم، نفس میکشیم، رشد روحی و جسمی داریم و هر چیزی که داریم و نداریم به قدرت خدا و به واسطه خلقت نوری علی علیه السلام است.
باید توجه داشت که وجود نوری علی علیه السلام در تحت اراده و مدیریت خداوند خود نیز نسبت به موجودات مادون و پایین خود یعنی تمام هستی غیر از خدا نه تنها سبب بلکه علت و دارای اراده و منشأ فیض بوده و موضوعیت دارند.
حالا شاید بیشتر برایمان روشن شود وقتی به امیر المؤمنین علی علیه السلام متوسل میشویم چه اتفاقی در عالم میفتد در واقع ما دست به دامن شخصی میشویم که نور باطن او واسطه و علت و تدبیر کننده هستی و همه امور هستی از لوح و قلم تا عرش و فرش البته تحت قدرت و مدیریت مستقیم حضرت حق است و آن بزرگواران به صورت حقیقی و نه اعتباری در تدبیر عالم هستی نقش دارند.
برای تأیید مطالب بالا در آخر تبرک و استناد به یک حدیث شریف می‌نماییم. در کتاب شریف بصائرالدرجات صفار قمی از ابوحمزۀ ثمالی نقل است که گفت: نزد حضرت سجاد علیه‌السلام بودم و گنجشکان بالای دیوار مقابل حضرت صیحه می‌زدند. امام فرمود: ای ابا حمزه، آیا می‌دانی چه می‌گویند؟ اینان باهم حدیث می‌کنند که از برای ایشان‌ وقتی مقرر شده تا روزی خود را در آن ‌وقت از خداوند بخواهند.
ای ابا حمزه، قبل از طلوع خورشید نخواب که من آن را برای تو دوست ندارم؛ «إِنَّ اللَّهَ يُقَسِّمُ فِي ذَلِكَ الْوَقْتِ أَرْزَاقَ الْعِبَادِ وَعَلَى أَيْدِينَا يُجْرِيهَا؛ همانا خداوند در این وقت روزی بندگان را تقسیم می‌کند و آن را بر دستان ما جاری می‌سازد» (4).
با کمی دقت روشن میشود اینکه عبارت «إِنَّ اللَّهَ يُقَسِّمُ» اشاره به فاعلیت مَن مِنهُ الوجود که خداوند متعال است دارد و جملۀ «وَعَلَى أَيْدِينَا يُجْرِيهَا»، کاشف بر فاعلیت مَن بِهِ الوجود نور أئمه علیهم السلام و در رأس آن ها پیامبر و علی علیهما السلام است. لازم به ذکر است سند حدیث صحیح السند است که در جای خود بحث شده است.

۱. مشارق أنوار اليقين، ص۲۵۸
۲. اعراف، آیه ۱۸۰
۳. کلینی، کافی، ج ۱ ص ۱۸۳
۴. صفار قمی،بصائر الدرجات: ج ‏۱، ص۳۸۴