علی علیه السلام در عالم نورانیت

کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست
که تر کنم سر انگشت و صفحه بشمارم
فضائل و مناقب مولای عالم از شماره و حساب بیرون است تا جایی که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: لو حدثت بکل ما انزل فی علی ما وطئ علی موضع فی الارض حتی أخذ ترابه الی الماء. (1)
اگر همه آن چه درباره علی علیه السلام بر من نازل شده بگویم پا بر نقطه ای از زمین نمی‌گذارد مگر آن که خاک پایش را برای تبرک برمیدارند تا به آب برسند.
اما به حکم
آب دریا را اگر نتوان کشید
پس به قدر تشنگی باید چشید.
در ساحل اقیانوس آن حضرت قدمی می‌زنیم تا شاید نَمی از دریای وجودش ما را در بر بگیرد.
علی علیه السلام از کجا آمده؟
برای روشن شدن بحث بهتر است در ابتدا نگاهی به عوالم قبل از این دنیا داشته باشیم.
عالم اول عالم نورانیت است که این عالم مختص به نور پیامبر و علی علیهما السلام و ائمه معصومین علیهم السلام هستند که اولین خلق و صادر شده از طرف خداوند است که در اصطلاح علمی به آن صادر اول میگویند و هیچ کس غیر از این نورهای مقدس را به آن عالم راه نیست.
عالم دوم عالم خلقت نوری است که البته به مراتبه صرف و متصرف تقسیم می‌شود که در مرحله متصرف روح آن حضرت با نور باطنی ایشان که همه چیز از این نور نشأت میگیرد و از لوح و قلم تا بهشت و جهنم و عرش و کرسی از آن نور مقدس به وجود می‌آید ممزوج و مخلوط میشود و قابل شناخت و تمییز میگردد. از همین جهت در روایت شریفی که مرحوم صدوق در کتاب شریف أمالی نقل میکند آمده است که نور طینت امیر المؤمنین علی علیه السلام که منظور نور روح و طینت و شخص آن حضرت که قابل تفکیک و شناخت بود در بهشت طلوع کرد همه ملائکه به سجده افتادند که در روایت می‌گوید از پس هزاران پرده بوده است.(۲) این نور در این مرحله از آن جهت قابل شناخت بود که روح مولا با نور باطنی آن حضرت که همه هستی از آن نور نشأت گرفته مخلوط شد و علاوه بر تجلی بر ملائکه بر انبیا نیز روشن شده و در مراحل مختلف همه پیامبران را کمک کرده است. از همین جهت پیامبر صلی الله و علیه و آله فرمودند: یا علی کنت مع النبیین جهرأ و معی سرأ و هذا فخری. (۳) یا علی تو با همه پیامبران در عالم سر و باطن بوده ای اشاره به همین مقام و عالم است و با من در عالم ظاهر و دنیا بوده ای و این افتخار من است که اشاره به عالم دنیا و ظهور نور مولا در جسد دنیاییشان در این دنیا در کنار پیامبر اسلام صلی الله و علیه و آله و سلم دارد.
بنابراین اولین و اساسی ترین نکنه در معرفت مولی علیه السلام این است که بدانیم حضرت مولی از عالم انوار آمده به این دنیای پایین که خداوند عالمی به پستی آن نیافریده فرود آمده اند تا ما را به اندازه ظرفیتمان از پوسته این دنیا به در آورده و به عوالم بالا برسانند.
این اولین و اساسی ترین معرفت ما نسبت به نور امام معصوم و در رأس آن ها پیامبر و علی علیهما السلام و اساسی ترین نیاز ما می‌باشد.

۱. بهاء الدین اربلی کشف الغمة ج ۱ ص ۱۱۲
۲. صدوق، امالی ج ۱ ص ۱۲۹
۳. کاشانی، ملا فتح الله، زبدة التفاسیر ج ۷ ص ۲۹۷