مدیریت احساسات

﴿الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ﴾
ترجمه) زن و مرد زناكار را هر يك، صد تازيانه بزنيد، و هرگز در دين خدا رافت (و محبت كاذب) شما را نگيرد اگر به خدا و روز جزا ايمان داريد، و بايد گروهي از مؤمنان مجازات آنها را مشاهده كنند.
مدیریت احساسات
خداوند متعال در آیه دوم سوره مبارکه نور در ضمن بیان احکام مجازات کسانی که مرتکب گناه زنا شده اند، به نکته‌ای اشاره می‌کند که رعایت آن نکته نه تنها در مسئله اجرای حدود الهی بلکه در تمامی شئون زندگی و بندگی برای ما راهگشاست. آن نکته این است که ما باید بتوانیم احساسات خود را در مراحل مختلف زندگی مدیریت کنیم.
رأفت یکی از فضایل مهم اخلاقی است که امام صادق، آن را به عنوان یکی از لشگریان عقل به حساب می‌آورد. (۱) خداوند متعال در آیات مختلف خود را به این صفت معرفی کرده است و بارها اعلام کرده است که نسبت به بندگانش رئوف است. (۲)
اما وقتی پای اجرای حدود الهی به میان می‌آید، بندگانش را از اینکه نسبت به گنهکاران رأفت و ترحم به خرج دهند به شدت نهی می‌کند. یعنی اینجا مجال بروز این حس پسندیده و این فضیلت بزرگ نمی‌باشد زیرا اگر اینجا مجال بروز رافت و ترحم بود بود، قطعا رأفت خداوند نسبت به رافت بندگانش قابل قیاس نیست و خداوند نسبت به بندگانش از همه رئوف‌تر است. اگر خدای متعال اینجا رأفت خود را بروز نداده است، قطعا در پشت آن مصلحت مهمی نهفته است. برای همین رسول خدا در این باره فرموده است: «روز قیامت بعضی از زمامداران را که یک تازیانه از حد الهی کم کرده‌اند در صحنه محشر می‌آورند و به او گفته می‌شود چرا چنین کردی؟ می‌گوید: برای رحمت به بندگان تو! پروردگار به او می‌گوید: آیا تو نسبت به آن‌ها از من مهربانتر بودی؟! و دستور داده می‌شود او را به آتش بیفکنید! دیگری را می‌آورند که یک تازیانه بر حد الهی افزوده، به او گفته می‌شود: چرا چنین کردی؟ در پاسخ می‌گوید: تا بندگانت از معصیت تو خودداری کنند! خداوند می‌فرماید: تو از من آگاهتر و حکیم‌تر بودی؟! سپس دستور داده می‌شود او را هم به آتش دوزخ ببرند» (۳)
بنابراین انسان باید بتواند احساسات خویش را با اوامر الهی تنظیم کند. به عنوان مثال غضب کردن در خانه و جامعه در میان اقوام و بستگان و دوستان و برادران دینی بسیار بسیار امری قبیح و زشت است اما در مقابل دشمنان خدا و ظالمان، اتفاقا غضب امر بسیار نیکو و سفارش شده‌ای است. همانطوررافت و سایر احساسات انسانی نیز، باید نسبت به شرایط و اقتضائات تنظیم گردد تا از قضا سرکنگبین صفرا نیفزاید و این فضایل پسندیده موجب گسترش فساد و رذائل در جامعه نشود.

(۱) کافی، ج۱، ص ۲۱
(۲) بقره: ۲۰۷
(۳) تفسیر نمونه، ج۱۴، ص: ۳۶۰