فایل تصویری برای این مطلب موجود نیست
بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ
چهارمین صفت اصحاب امام حسین علیه السلام:
چهارمین خصوصیت، صبر و استقامت این طایفه است. اساسا برای رسیدن به هدف لازم است که هر کسی برای رد شدن از مشکلات درونی و بیرونی، استقامت و صبوری داشته باشد. تا زمانی که نسبت به مشکلات، استقامت و صبوری نداشته باشد به هدف نمیرسد. شنیدهاید که برخی میگویند: من دیگر بریدهام؟ این بریدن یعنی صبر و استقامت نداشتن. هر کسی هم که برید به هدفش نمیرسد. خداوند در سوره مبارکه ملک آیه 2 یک سنتی را در آخرین روز دنیا برای بشر ترسیم میکند. سنتهای الهی لَا یَتَغَیَّر وَ لَا یَتَبَدَّل هستند؛ چون اساسا در سنتها، روشهای اداره دنیا هستند و چون هیچ تغییری وجود ندارد سنتها تغییر نمیکنند. این آیه، یکی از همین سنتها را بیان میکند: (الَّذي خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَياةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَ هُوَ الْعَزيزُ الْغَفُورُ) آن خدایی که مرگ و زندگی را آفرید تا یک اتفاقی بیفتد و آن اینکه شما را بیازماید تا بعد از آن هم یک اتفاقی بیفتد و آن هم اینکه دانسته شود که چه کسی بهترین عمل را انجام میدهد.
سنت امتحان و ابتلاء در تمام اجزاء عالم اتفاق افتاده است. هم برای ملائکه اتفاق افتاده است و هم برای جنیان. آنچه که در سوره مبارکه کهف آیه 50 آمده است این مطلب را بیان میکند: (وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْليسَ كانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ أَ فَتَتَّخِذُونَهُ وَ ذُرِّيَّتَهُ أَوْلِياءَ مِنْ دُوني وَ هُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ بِئْسَ لِلظَّالِمينَ بَدَلاً) یعنی: و به یاد بیاور آن زمانی را که ما به ملائکه گفتیم به آدم سجده کنید. همه سجده کردند مگر ابلیس که از جنیان بود. این امتحان و ابتلاء هم برای جنیان بوده است و هم برای ملائکه. بعد میفرماید: به واسطه این عصیانی که داشت از دایره فرمان خدا خارج شد. نافرمانی کرد. چون نافرمانی کرد به حسب سوره مبارکه اعراف آیه 13 به او گفتند: (فَاخْرُجْ إِنَّكَ مِنَ الصَّاغِرينَ) یعنی: برو. خارج شو که تو از خارشدگان هستی. یک نافرمانی، نافرمانی ابتلاء بود. یک نافرمانی هم نافرمانی تکلیف است.
گاهی شخص نماز نمیخواند. این، یک نافرمانی است که قابل تدارک است و جبران میشود. اما یک وقت است که از پس امتحانتان بر نمیآیید. این، قابل تدارک نیست. نافرمانی در مقابل امتحان، قابل تدارک نیست. به همین دلیل است که تمام کسانی که در مقابل مسأله کربلا کم آوردند دیگر نتوانستند آن را جبران کنند. حسرتی شد که تا آخرین لحظات عمر با آنها باقی ماند. حواستان به امتحانها باشد.
گاهی امتحان در رابطه با انبیاء سلام الله علیهم اجمعین است. خداوند انبیاء را هم امتحان میکند. امتحانشان سختتر هم هست. فقط این نیست که جایگاهشان بهتر باشد. اگر جایگاهشان هم بهتر است به خاطر این است که امتحانشان هم سختتر است. اگر حضرت زهرا سلام الله علیها این جایگاه را دارد آن امتحان را هم داشته است. اگر سید الشهداء این جایگاه را دارد آن امتحان را هم داشته است. ما که تمام مردودیهایمان در زمره تکالیفمان است. اصلا به جای دیگری نمیرسد که بخواهند ما را بالا ببرند یا پایین بیاورند. مشکل ما همین است که خودمان را بی دلیل با آنها مقایسه میکنیم که چرا فقط به آنها دادهاند. اگر به آنها دادهاند به خاطر این بوده است که بهترین عمل را هم انجام دادهاند.
خداوند در سوره مبارکه صافات آیات 102 تا 106 میفرماید: (قالَ يا بُنَيَّ إِنِّي أَرى فِي الْمَنامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ ما ذا تَرى قالَ يا أَبَتِ افْعَلْ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُني إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرينَ 102) حضرت ابراهیم به پسرش گفت: پسرم! در عالم رؤیا مأموریت پیدا کردم که تو را ذبح کنم. نظرت چیست؟ گفت: پدر! آنچه را که مأموریت پیدا کردهای انجام بده. از نظر من هم ناراحت نباش. إن شاء الله من را از صابرین خواهی یافت. صبر در مقابل امتحان و ابتلاء است. (فَلَمَّا أَسْلَما وَ تَلَّهُ لِلْجَبينِ 103) هر دو تسلیم شدند. پدر و پسر با هم مذاکره کردند و قرار شد که آن آزمون اتفاق بیفتد. (وَ نادَيْناهُ أَنْ يا إِبْراهيمُ 104) وقتی که قرار شد این عمل را انجام بدهد به او گفتیم: جناب ابراهیم! (قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيا إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنينَ 105) تو از پسِ مأموریتت بر آمدی. ما نیکوکاران را جزای خیر میدهیم. (إِنَّ هذا لَهُوَ الْبَلاءُ الْمُبينُ 106) این، یک امتحان آشکار است.
گاهی امتحان و ابتلاء برای امتها است. یک امتی را امتحان میکنند. در سوره مبارکه اعراف آیات 73 به بعد میفرماید: (وَ إِلى ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحاً قالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ قَدْ جاءَتْكُمْ بَيِّنَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ هذِهِ ناقَةُ اللهِ لَكُمْ آيَةً فَذَرُوها تَأْكُلْ في أَرْضِ اللهِ وَ لا تَمَسُّوها بِسُوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذابٌ أَليمٌ) ما جناب صالح را به سوی قوم ثمود مبعوث کردیم. به سمت قوم ثمود فرستادیم. برادر آنها بود. او را میشناختند. به قومش فرمود: الله را بپرستید. معبودی جز الله برای شما نیست. من برای شما معجزه آوردهام. این شتر از دل کوه بیرون آمد. از شتر دیگری زاییده نشده است. از دل کوه آمده است. معجزه است. حال که معجزه است قدر او را بدانید. او در زمین خدا حرکت میکند نه در زمین شما. یعنی اگر به چرا مشغول میشود در کشاورزی شما ورود نمیکند. حواستان جمع باشد که در حالی که این کاری که میکند او را پی نکنید که اگر چنین کاری کردید خداوند عذابش را به زودی بر شما نازل خواهد کرد.
پس از آن در آیه 75 میفرماید: (وَ اذْقالَ الْمَلَأُ الَّذينَ اسْتَكْبَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لِلَّذينَ اسْتُضْعِفُوا لِمَنْ آمَنَ مِنْهُمْ أَ تَعْلَمُونَ أَنَّ صالِحاً مُرْسَلٌ مِنْ رَبِّهِ قالُوا إِنَّا بِما أُرْسِلَ بِهِ مُؤْمِنُونَ) متکبران از امت جناب صالح یعنی قوم ثمود؛ همانهایی که با خدا سر و کاری نداشتند به کسانی که اهل ایمان بودند گفتند: واقعا فکر میکنید که صالح، پیامبر است؟ اینها یک جواب بالاتر دادند و گفتند: نه تنها پیامبر است؛ بلکه به هر آنچه که میگوید ایمان داریم. یعنی نبوت او که مفروغٌعنه است و در آن مورد اصلا حرفی نداریم. بلکه هر آنچه را که میگوید قبول داریم.
در آیه 76 و 77 و 78 میفرماید: (قالَ الَّذينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا بِالَّذي آمَنْتُمْ بِهِ كافِرُونَ 76) آنهایی که به جناب صالح اعتقاد نداشتند گفتند: ما به این آدم هیچ اعتقادی نداریم و انکار میکنیم که این شتر، ناقة الله باشد و اگر آن را پی کنیم هیچ عذابی نازل نمیشود. (فَعَقَرُوا النَّاقَةَ وَ عَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ وَ قالُوا يا صالِحُ ائْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ الْمُرْسَلينَ 77) ناقه را پی کردند و از اطاعت امر الهی سرپیچی کردند. بعد از آن دهنکجی هم کردند و به صالح گفتند: ما این شتر را پی کردیم. تو هم اگر راست میگویی که پیغمبر هستی آن عذاب را بیاور. (فَأَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَأَصْبَحُوا في دارِهِمْ جاثِمينَ 78) زلزله در گرفت. زلزله شدیدی بود. این قوم زیر و رو شدند. این ابتلاء امت صالح یعنی همان قوم ثمود بود.
سابقا من یک بحثی را مطرح کرده بودم و در اینجا هم استطرادا مطرح میکنم. اگر امتها امتحان میشوند امت پیغمبر خاتم به چه چیزی امتحان شدند؟ وجود نازنین پیامبر اسلام به امیر المؤمنین فرمودند: علی جان! آزمون امت من، تو هستی. مردم به تو امتحان میشوند. آنهایی که پذیرفتند مؤمن هستند و آنها که نپذیرفتند مردود هستند. این را تا آخر عمرتان یادتان باشد که گاهی میبینید که امیر المؤمنین در روایات فرمودهاند: یعنی من از ناقه صالح کمتر هستم؟ از همین جهت این مطلب را فرمودهاند. آن ناقه، آیه الهی بود و امتحان و ابتلاء امت بود. حضرت امیر میفرماید: من هم آیه الهی هستم. آیة الله الکبری هستم. مایه ابتلاء امت هم هستم. شما به واسطه من شناخته میشوید که دین دارید یا نه.
این سنت الهی برای همه انسانهای موحد هست که باید در این امتحان صبوری بکنند. در سوره مبارکه فصّلت آیه 30 میفرماید: هر کسی که موحد است بداند که راه توحید، راه سختی است: (إِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلاَّ تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ) یعنی: به درستی که کسانی که گفتند: پروردگار ما الله است و آن گاه صبوری کردند و استقامت ورزیدند ... یعنی مسیر توحید، مسیر آسانی نیست. اگر در مسیر توحید استقامت بکنند آن گاه به آنها امتیاز میدهند. آن امتیاز چیست؟ ملائکه بر آنها نازل میشوند و به آنها میگویند ترس نداشته باشید و غمگین نباشید و به شما بشارت میدهیم به بهشتی که انبیاء، آن را به شما وعده داده بودند.
من از این آیه، یک استفاده میکنم؛ شب قدر، شب نزول ملائکه است. (تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ). این ملائکه را چه کسانی میبینند؟ چه کسانی؟ در سوره مبارکه فصّلت آیه 30 به این سؤال جواب داده است: 1. (إِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ) کسانی که گفتند پروردگار ما الله است. 2. (ثُمَّ اسْتَقامُوا) در مسیر دین، صبوری داشتند. پس از این است که (تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ). نزول ملائکه، قطعی است؛ اما رؤیت این ملائکه برای کسانی است که در مسیر دین استقامت دارند. من و شما غالبا در شب قدر میخواهیم توبه کنیم. شب قدر تازه میخواهیم توبه کنیم. بعد هم میگوییم: چرا ملائکه را نمیبینیم. متوجه شدید که شب قدر را چه آسان از دست میدهیم؟ ما در شب قدر میخواهیم توبه کنیم. همین یک کار را باید مردانه انجام دهیم لا اقل. چون استقامت که نمیکنیم. توبه هم اگر نکنیم که دیگر هیچ. فقط خواستم بگویم مسیر برای ما تا چه حدی ناپیدا است. ما در شب قدر تازه میخواهیم توبه کنیم. آن وقت میگوییم چرا ملک را نمیبینیم. شما اول جزء(ثُمَّ اسْتَقامُوا) باش؛ بعد از آن است که آن ملاقات اتفاق میافتد.
این صبوری باید معنادار باشد؛ نه از سر ناچاری. یک شخصی در چاه افتاده بود و صدا میزد: کمک، کمک. یک نفر از آنجا رد میشد. پرسید: چه شده است؟ گفت: در چاه افتادهام. آن شخص گفت: قدری صبر کن تا من بروم و طناب بیاورم و کمکت کنم. آن شخصی که در چاه بود گفت: اگر صبر نکنم چه کنم. این صبر، صبر بر اساس ناچاری است. آن صبوری، ما را بالا میبرد که معنادار باشد. معنادار باشد یعنی اینکه برای رضای خدا باشد؛ همانگونه که شما در زیارت اربعین سید الشهداء علیه السلام این را میخوانید: فَجَاهَدَهُمْ فِيكَ صَابِراً مُحْتَسِباً حَتَّى سُفِكَ فِي طَاعَتِكَ دَمُهُ وَ اسْتُبِيحَ حَرِيمُهُ یعنی: پس در راه تو با شکیبایی و حسابگرانه با آنان جهاد نمود. در راه تو صبر کرد. محاسبه داشت؛ نه اینکه از سر ناچاری بوده باشد. نگفت: چون هفتاد و دو نفر هستیم کاری از دستم بر نمیآید؛ بلکه هر کاری که از دستش بر میآمد را در این مسیر انجام داد؛ ولی مسیرش را تغییر نداد. به این میگویند شکیبایی. این، شکیبایی است.
اساسا دعوت سید الشهداء در مسیر کربلا بر مبنای صبر است. روز اولی که میخواهد اصحاب را به طرف مسیر دعوت کند، بر مبنای صبر دعوت میکند. در مسیر به طرف کوفه؛ یعنی از مکه بیرون آمدهاند و به طرف کوفه میروند. در یکی از منزلگاهها بیان نورانی حضرت سید الشهداء این است: أَیُّهَا النَّاسُ! فَمَن کَانَ مِنکُم یَصبِرُ عَلَی حَدِّ السَّیفِ وَ طَعنِ الأَسِنَّةِ فَلیَقُم مَعَنَا یعنی: ای مردم! هر یک از شما که بر تیزی شمشیر و تیزی نیزه طاقت دارد همراه ما بیاید؛ ولی اگر نمیتواند تیزی شمشیر و تیزی نیزه را تحمل کند فَلیَنصَرِف عَنَّا یعنی از ما دور شود. چون اینجایی که ما میرویم یک چنین مسیری است. این مسیر، مسیر سادهای نیست. دعوت بر اساس صبر است. ویژگی این هفتاد و دو نفر این بود که آدمهای شکیبایی بودند. شکیبایی اینها معنادار بود؛ نه اینکه چون چارهای نبود صبر کردند.
در میان اصحاب شخصی بوده به نام ضحاک مشرقی. از اصحاب امام حسین (ع) است. این شخص در روز عاشوراء، شمشیر زده است. روز اولی که نزد امام حسین (ع) با امام حسین (ع) مذاکره کرد. گفت: من با شما میآیم و در کنار شما میجنگم؛ اما یک نکتهای را باید بدون رودربایستی بگویم و آن اینکه من مادامی پای تو می‌ایستم که بودن من اثر داشته باشد. اگر کار به جایی رسید که چه من باشم و چه من نباشم تو کشته میشوی، اجازه بده که من برگردم. امام بر اساس مصالحی که خودشان تشخیص داده بودند این شرط را پذیرفتند. این است که آدمیزاد در کار سید الشهداء گیج میشود. بعدا خواهم گفت که بر چه مبنایی انتخاب میکند؛ ولی یک ملاک وجود ندارد و آدم نمیفهمد. به یک نفر میگوید بیا. آن شخص میگوید من نمیآیم؛ ولی اسبم را ببر. امام نمیپذیرد. به یک نفر میگوید بیا و آن شخص میگوید نمیآیم و امام با اصرار او را میبرند و آن شخص میشود زهیر. این یک نفر هم میگوید من مشروط میآیم. امام میفرماید بیا. چرا اینطور است؟ ما نمیفهمیم. اما یکی از وجوهی که برای انتخاب ضحاک مشرقی با همان شرطی که مطرح کرده است این است که ضحاک از اهل بیت نیست. از اصحاب است. زنده میماند و بیرون میرود و رسانه امام حسین (ع) میشود. از اهل بیت نیست؛ چون اگر از اهل بیت میگفتند همه چیز را به نفع خودشان تعریف میکند. وقتی از اصحاب باشد و از سپاه جدا شده باشد اخبار درون کربلا را میگوید. او میگوید درون خیمهها چه اتفاقی افتاده است. باید یک نفر باشد که اخبار درون خیمهها را بگوید. عمر سعد میخواهد بفهمد درون خیمهها چه اتفاقی افتاده است؟ ضحاک مشرقی این کار را کرده است. امام حسین (ع) برای اطلاع‌رسانی حتی فکر اینجا را کرده است.
ضحاک مشرقی نتوانست صبر کند. صبر معنادار نداشت. صبر معنادار را کسی پیدا میکند که فهم در دین داشته باشد. تولی و تبری داشته باشد. اگر آن دو خصلت اول و دوم نباشد این خصلت چهارم اصلا اتفاق نمیافتد؛ اصلا اتفاق نمیافتد. حضرت به یاران خودشان فرمودند: صَبراً یَا بَنِی الکِرَامِ یعنی: صبوری کنید ای بزرگزادگان. محور بیانات سید الشهداء، صبوری است. اگر الان امام زمان علیه السلام بیایند و یک تنگنایی رخ بدهد، تا زمانی که همه چیز درست است همگی قربان امیر المؤمنین میرویم. امیر المؤمنین مادامی که بهبه دارد همه با او هستند. من فضائل امیر المؤمنین را میگویم و شما میگویید بهبه. من هم کیف میکنم و باز هم میگویم و شما باز هم بهبه میگویید. در اینجا پای امیر المؤمنین ایستادن، هنر نیست. امیر المؤمنین، چک خوردن هم دارد. اگر آنجا کسی ایستاد، حرف است. در آنجا کسی نایستاد مگر فاطمه زهرا (س) هیچ کس نایستاد. همه امت رها کردند. فقط یک نفر ایستاد و چک علی را هم خورد. صَبراً یَا بَنِی الکِرَامِ صبوری کنید. شکیبایی کنید ای بزرگزادگان. یک جاهایی میشود که در مسیر همراهی با امام معصوم علیه السلام امر برای من و تو روشن نیست. آنجا، بزنگاه است. عدهای رها میکنند و میروند؛ ولی اگر صبوری داشته باشی پای امامت میایستی.
دعوت امام بر اساس صبر بود. سعد ابن حنظلة در میدان جنگ آمده است و رجز میخواند:
صَبْراً عَلَى الْأَسْيَافِ وَ الْأَسِنَّةِ صَبْراً عَلَيْهَا لِدُخُولِ الْجَنَّةِ
صبوری و شکیبایی من بر شمشیرها و نیزهها است. صبوری میکنم تا وارد بهشت شوم. باید این حالت در من و تو باشد که اگر آقا آمد بتوانیم در رکاب او باشیم. وقتی برخی از اصحاب حضرت اشاره میکردند که مثلا اینها مردم کوفه هستند و اینها با پدرت و برادرت چه کردند که با شما بکنند؟ حضرت در همان ابتداء فرمود: نَصْبِرُ عَلَى بَلَائِهِ وَ يُوَفِّينَا أُجُورَ الصَّابِرِينَ یعنی: ما بر بلا و امتحان الهی صبر میکنیم و اجر صابرین را میبریم. یعنی در حقیقت، امام میفرماید: من میدانم چه اتفاقی قرار است بیفتد. من در سالهای گذشته، مسأله را مطرح کردم که تحلیل بخشی از حرکت سید الشهداء بر اساس تدبیر است؛ یعنی امام است که مهرهها را میچیند و بخشی دیگر بر اساس تقدیر است. چیزی است که خدا چیده است. این بحث، بحث مهمی است.
پس از شهادت حضرت قاسم علیه السلام و پسرعموهای ایشان، حضرت فرمودند: صَبْراً يَا بَنِي عُمُومَتِي صَبْراً يَا أَهْلَ بَيْتِي یعنی: صبر و شکیبایی داشته باشید ای عموزادگان من. صبوری داشته باشید ای اهل خانواده من. بیشترین صبوری هم برای خود او است. وقتی سر مبارکش در گودی قتلگاه قرار گرفته است میفرماید: صَبراً عَلَی قَضَائِکَ تَسلِیماً لِأَمرِکَ لَا مَعبُودَ سِوَاکَ. از همین رو شما در زیارت اصحاب امام حسین علیه السلام وقتی که میخواهید به این بزرگواران عرض ارادت کنید، بیانتان این است: السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَيُّهَا الصِّدِّيقُونَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ أَيُّهَا الشُّهَدَاءُ الصَّابِرُونَ این صبوری، خصیصه این بزرگواران است. این، چهارمین خصلت بود.
پنجمین صفت اصحاب امام حسین علیه السلام:
پنجمین خصلتی که برای این اصحاب وجود دارد بحث ایثار و از خودگذشتگی است که ایثار اینها بی‌نظیر است. چه کسی این کار را در شب عاشوراء میکند؟ سید الشهداء دو هزار نفر را جمع کرده است. تا شب عاشوراء، حد اکثر جمعیت همین دو هزار نفر بوده است. امام به آنها فرمود: اینها با من کار دارند. به محض اینکه دستشان به من برسد و من را بکشند با کسی کاری ندارند. حکومتی در پی نیست. فردا هر کسی در این سرزمین بماند شهید خواهد شد. چقدر آقا است. فرمود: بیعتم را از شما برداشتم. هر کسی که میخواهد برود، برود. از تاریکی شب استفاده کند. یک نقل هم دارد که حضرت زین العابدین علیه السلام میفرماید: پدرم فرمود: من بیعتم را برداشتم. اگر میخواهید بروید، بروید. دست زن و فرزند من را هم بگیرید و ببرید. اما زن و فرزند نرفتند. صبوری و ایثار داشتند. اگر بزنند هم صبر میکنیم و در راه تو از خودمان میگذریم. این دو هزار نفر رفتند و فقط چهل و دو نفر باقی ماندند. چقدر سخت است. ناگهان دور انسان خالی شود چقدر سخت است؛ ولی خم به ابرو نیاورد و نگفت که باید یک فکری بکنیم. باز هم همان حرف قبلی را میزد.
امام به آن چهل و دو نفری که باقی ماندند فرمود: من شما را موجودات بسیار وفاداری میدانم. شما بهتر از همه هستید؛ ولی شما هم بروید. ببینید اینها چه جوابی دادهاند. این نقل برای طبری است. امام زین العابدین علیه السلام فرمود: سید الشهداء علیه السلام در شب عاشورا، تمام اصحابش را جمع کرد. فرمود: اینک شب بر شما سایه افکنده است. از تاریکی آن استفاده کنید و هر یک از شما، دست یکی از اهل بیت من را بگیرد و در شهر و دیار خودش پراکنده شود تا آن که خداوند، گشایشی پدید آورد. این گروه در پی من هستند و اگر بر من دست یابند با دیگران کاری ندارند. در اینجا تمام اصحاب سید الشهداء میخواهند حرف بزنند. فرزندان جعفر ابن ابی طالب بلند شدند و گفتند: چرا این کار را بکنیم؟ آیا برای اینکه پس از تو زنده بمانیم برویم؟ خداوند هرگز چنین روزی را نیاورد. بعد حضرت قمر بنی هاشم بلند شدند و نظیر همین جمله را گفتند. پسران عقیل هم نظیر همین جمله را گفتند. برخی از اصحاب گفتند: به خدا سوگند ما تو را رها نمیکنیم تا آن که خداوند بداند ما در مورد شخص تو، حرمت پیامبر را حفظ کردیم. اینها ایثار است. به آنها گفته شد زنده نمیمانید و اینها هم با من کار دارند. گفتند: جانمان فدای تو و با کسی هم کاری نداریم. ما برویم که بعد از تو زنده باشیم؟ بعد از تو زندگی چه معنایی دارد؟ نظیر این حرفها را زدند. پنجمین خصلت، ایثار است.
