اخلاص

«امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)»: اَلْعَمَلُ کُلُه هَباءٌ الّا ما اُخْلِصَ فیه؛
همه اعمال انسان بر باد فنا می‌رود جز آن عمل خالصی که برای خدا باشد.(۱)
اخلاص در روایات ما ملاک قبولی اعمال و باطن و روح هر عبادتی معرفی شده است و عبادت بدون خلوص مثل جسد بدون روح خواهد بود.
پیامبر گرامی اسلام( صلی‌الله علیه و آله و سلم )میفرمایند: لَیسَتِ الصّلاةُ قیامَك و قُعودَك اِنّما الصّلاةُ اِخلاصُكَ وَ أَنْ تُریدَ بِها وَجهَ اللهِ.
نماز (تو تنها) قیام و قعودت نیست، نماز در حقیقت آن صفا و خلوص تو است که هدفت در آن (تنها) رضای خدا باشد.(۲)
بال اخلاص وسیله پرواز و صعود انسان به عرش خداست و اصلا عبادت با اخلاص معنا و مفهوم واقعی خود را پیدا میکند.البته باید توجه داشت که اخلاص غیر از قصد قربت است. ممکن است کسی واقعا برای خدا نماز میخواند اما نمازی که در مسجد جلوی مردم میخواند با نمازی که در خانه تنها به جا می آورد فرق داشته باشد. مثلا نماز جلوی مردم را با حال بهتری بخواند. همین تفاوت حال یعنی جنس نمازش غل و غش دارد و خالص نیست حتی این که هر دو را واقعا برای خدا بخواند و در روایات چنین شخصی ریا کار معرفی شده است (۳)
چه قدر خسارت و ضرر است که انسان زحمت عبادت را به خود بدهد و بعد با کمی ریا خرابش کند و در مسابقه بندگی خدا عقب بیفتد چرا که به تعبیر پیامبر خوبی ها بِالاِخلاصِ یتفاضَلُ مراتِبُ المؤمنین.
به وسیله حقیقت اخلاص است که درجات مؤمنین بر یکدیگر برتری و رفعت پیدا می‌کنند.(۴) (میزان‌الحکمة، ج ٣، ص ٥٧).
از همین جهت است که نقل میکنند آیت الله بروجردی ره با آن عظمت شخصیتی وقتی در بستر بیماری و روزهای آخر عمر شریف خود بودند خیلی بی تابی می‌کردند و میفرمودند دست خالی به محضر خدا میروم. در این هنگام افرادی که اطراف ایشان بودند عرض کردند آقا شما خدمات زیادی به شیعه داشته اید چرا این حرف را میزنید شما حوزه قم را تقویت کردید، این همه شاگرد تربیت کردید، شهریه طلبه ها را تأمین کردید، مرکز اسلامی آلمان را ساختید، پس هر کسی شروع به تعریف و تمجید یکی از خدمات این الله بروجردی کردند. در این وقت آقای بروجردی دیدند یکی از علما سادات ساکت نشسته و چیزی نمی‌گویند.ایشان فرموده بودند آقا سید شما ساکت هستید؟ این عالم رو به آیت الله بروجردی فرموده بودند آقا چه بگویم که جدتان در حدیث شریف فرمودند : خلص العمل فان الناقد بصیر بصیر. عملت را تا میتوانی پاک و خالص کن چرا که کسی که عمل تو را در آخرت نقد می‌کند خیلی حساب و کتابش دقیق است.(۵)
بله حساب و کتاب خیلی دقیق است و صاف از ناصاف جدا میشود.

۱. آمدی،فهرست غرر، ص ٩٢
۲. ری شهری، میزان الحکمة ج ۱، ص ۶۳
۳. قاضی قضاعی،شهاب الاخبار ص ۱۴
۴.ری شهری، میزان الحکمة، ج ۳ ص ۵۷
۵.علامه مجلسی، بحارالانوار ج ۱۳ص ۴۳۱