کلاه شرعی برای انجام گناه

وَمِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطَارٍ یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ وَمِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِینَارٍ لَا یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ إِلَّا مَا دُمْتَ عَلَیْهِ قَائِمًا ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لَیْسَ عَلَیْنَا فِی الْأُمِّیِّینَ سَبِیلٌ وَیَقُولُونَ عَلَی اللَّهِ الْکَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُونَ
ترجمه) و در میان اهل کتاب، کسانی هستند که اگر ثروت زیادی به رسم امانت به آن‌ها بسپاری، به تو باز میگردانند، و کسانی هستند که اگر یک دینار هم به آنان بسپاری، به تو بازنمیگردانند، مگر تا زمانی که بالای سر آن‌ها ایستاده (و بر آن‌ها مسلط) باشی! این به خاطر آن است که می‌گویند: ما در برابر امیین (غیر یهود)، مسؤول نیستیم. و بر خدا دروغ میبندند، در حالی که می‌دانند (این سخن دروغ است).
آیه ۷۵ سوره‌ی مبارکه‌ی آل عمران حاوی نکات مهمی در مورد نحوه‌ی دینداری مومنان است.
نکته اول) قرآن کریم حتی در مواجهه با مخالفان خود نیز از طریق انصاف خارج نمی‌شود. به طوری که وقتی یک صفت زشتی مثل خیانت در امانت در میان برخی از یهود وجود دارد آن را به تمام یهودیان تعمیم نمیدهد و از امانت داری یهودیانی که خیانت در امانت نمی‌کنند تجلیل می‌کند.
نکته دوم)زشت‌تر از خود گناه، توسل به دین جهت پیدا کردن توجیه شرعی برای موجه جلوه دادن آن گناه است. قرآن کریم در این آیه از یهودیانی سخن می‌گوید که که اگر چیزی به عنوان امانت در نزد آنان قرار می‌گرفت، جز با توسل به زور و سلطه، امکان نداشت که آن چیز از آنان باز پس ستانده شود. اما چیزی که قبیح‌تر از عمل خیانت در امانت توسط این دسته از یهودیان است، رنگ و لعاب شرعی‌ای است که آنان برای توجیه عمل زشت خود به آن می‌دهند. یهودیان اموال مردم را به ناحق می‌خوردند و طوری وانمود می‌کردند که گویی به حکم خداوند، آنان در برابر اموال غیر یهودیان مسئول نیستند و خداوند از این کار آنان راضی است در حالی که خداوند صراحتا اعلام می‌کند که آنان متعمدانه و از روی آگاهی به خدای متعال نسبت دروغ می‌دهند تا این عمل قبیحشان را موجه جلوه دهند.
پرواضح است که این کار ناشایست فقط مختص به یهودیان و مسیحیان نیست و ما مسلمانان نیز ممکن است در این دام شیطان قرار بگیریم و برای توجیه عمل زشتی که مرتکب می‌شویم آن را به خدا و دین او نسبت دهیم. این عمل که به نوعی نسبت دروغ دادن به خدای متعال است، از دیدگاه قرآن، ظالمانه‌ترین اعمال به حساب می‌آید(1) و باید به شدت از ارتکاب چنین رفتاری در مسیر بندگی خود، حذر کنیم.

(1)انعام:21