«و لا تمکر بی فی حیلتک؛ در تدبیرت با من با مکر برخورد نکن»
در آیات متعدد قرآن و روایات اهل بیت ع، واژه مکر به خدا نسبت داده شده است که آیه 30 سوره انفال « وَ يَمْكُرُونَ وَ يَمْكُرُ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرِينَ‏» و آیه 54 سوره آل عمران « َ مَكَرُوا وَ مَكَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرِينَ‏» و دعای پنجم صحیفه سجادیه « وَ امْكُرْ لَنَا وَ لَا تَمْكُرْ بِنَا» نمونه هایی از این کاربرد هستند.
مقدمتا باید به این نکته توجه شود که یکی از قواعد مهم فهم واژگان قرآن و روایات این است که واژه ها در ظرف زمانی نزول آیات و صدور روایات معنا شوند چه بسا واژه ای در زمان صدر اسلام دارای معنایی بوده که امروزه اثری از آن معنا نیست و معنای جدیدی در قالب آن واژه جاگرفته است که در اصطلاح به این دگرگونی معنایی، تطور زبانی گفته می شود.
واژه " مكر" در لغت عرب به دگرگونی معنایی دچار شده است و معنای مکر در صدر اسلام با معنای امروزی مکر در فارسى متفاوت است در فارسى امروز مكر به نقشه‏هاى شيطانى و زيان بخش گفته مى‏شود، در حالى كه در لغت عرب هر نوع چاره‏انديشى را" مكر" مى‏گويند كه گاهى خوب و گاهى زيان‏آور است. راغب اصفهانی در كتاب مفردات مکر را اینگونه معنا می کند که «المكر صرف الغير عما يقصده؛ مكر اين است كه كسى را از مقصود خودش باز دارند اعم از اينكه مقصود وی خوب باشد يا بد».
بنایراین مکر اختصاصى به نقشه‏هاى شيطانى و زيانبخش ندارد و در مورد نقشه‏هاى زيانبخش و چاره‏انديشى‏هاى خوب به کار می رود. هنگامى كه اين واژه در مورد خداوند بكار مى‏رود به معنى خنثى كردن توطئه‏هاى زيانبار است امام سجاد ع از خداوند متعال می خواهد که با من با مکر برخورد نکن یعنی خدایا مرا اهل مکر و حیله قرار نده که نتیجه این کار مکر و حیله کردن خدا برای خنثی سازی مکر و حیله خودش است.
خداوند حوادث قوم ثمود را در آیه پنجاه سوره نمل « وَ مَكَرُوا مَكْراً وَ مَكَرْنا مَكْراً وَ هُمْ لا يَشْعُرُون؛ قرآن با اشاره به این توطئه می فرماید: «آنان نقشه مهمی کشیدند و ما هم نقشه مهمی؛ در حالی که آنان خبر نداشتند»‏ نمونه ای از مکر خودش یاد کرده است که نقشه قوم ثمود را به خودشان برگرداند. قوم ثمود به گروه های نه گانه تقسیم شدند و در در کنار کوهی بود که غار و شکافی داشت، کمین کردند. حضرت صالح ع برای عبادت خداوند گاهی شبانه به آنجا می رفت و به مناجات و شب زنده داری می پرداخت.
دشمنان حضرت صالح ع مخفیانه به کوه رفته و در پشت سنگ های آن پنهان شدند و در کمین حضرت صالح به سر بردند تا وقتی حضرت صالح ع به آنجا آمد او را به قتل برسانند و پس از آن به خانه او حمله کنند وشبانه آنان را نیز قتل عام نمایند سپس مخفیانه به خانه های خود برگردند و اگر کسی از این حادثه پرسید، اظهار بی اطلاعی نمایند. اما خداوند توطئه آنان را به خودشان برگرداند به این صورت هنگامی که در گوشه ای از کوه کمین کرده بودند، کوه ریزش ‌ کرد و صخره عظیمی از بالای کوه سرازیر شد و آنان را در لحظه ای کوتاه در هم کوبید و نابود کرد!
چکیده: مکر خداوند، برگرداندن مکر انسان به سوی خودش می باشد که در این فراز امام سجاد ع از خداوند می خواهد در تدابیر خود از مکر استفاده نکند که لازمه دعا این است که خدا توفیق دهد که انسان اهل مکر نباشد چرا که در صورت مکر انسان، خداوند مکرش را به خودش برمی گرداند.