بسم اللّه الرحمن الرحیم
« اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَرَسُولِكَ وَأَمِينِكَ وَصَفِيِّكَ وَحَبِيبِكَ وَخِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ، وَحافِظِ سِرِّكَ، وَمُبَلِّغِ رِسالاتِكَ أَفْضَلَ وَأَحْسَنَ وَأَجْمَلَ وَأَكْمَلَ وَأَزْكىٰ وَأَنْمىٰ وَأَطْيَبَ وَأَطْهَرَ وَأَسْنىٰ وَأَكْثَرَ مَا صَلَّيْتَ وَبارَكْتَ وَتَرَحَّمْتَ وَتَحَنَّنْتَ وَسَلَّمْتَ عَلَىٰ أَحَدٍ مِنْ عِبادِكَ وَأَ نْبِيائِكَ وَرُسُلِكَ وَصِفْوَتِكَ وَأَهْلِ الْكَرامَةِ عَلَيْكَ مِنْ خَلْقِكَ؛»؛ « خدایا، درود فرست بر محمّد بنده و فرستاده‌ات و امین و یار صمیمی و محبوب و برگزیده‌ات و حافظ راز و رساننده پیام‌هایت، درودی برترین و بهترین و زیباترین و کامل‌ترین و پاکیزه‌ترین و پر نماترین و دلپسندترین و پاک‌ترین و بلندترین و بیشترین درودی که فرستادی و برکت دادی و ترحم نمودی و مهر ورزیدی و سلام دادی بر یکی از بندگان و پیامبران و رسولان و برگزیدگان و اهل کرامت از آفریده‌هایت؛».
جایگاه بزرگ پیامبر اکرم (صلّی اللّه علیه و آله)
در نوشتار قبل، به مقام عبودیت و رسالت پیامبر اکرم (صلّی اللّه علیه و آله) پرداخته شد. در این نوشتار به بررسی سه ویژگی دیگری که در این فراز از دعای افتتاح ذکر شده، پرداخته می شود.
دیگر اوصاف
در ادامه، به شش ویژگی دیگر از اوصاف پیامبر اکرم (صلّی اللّه علیه و آله) اشاره می شود:
«أَمِينِكَ»:
امین به کسی گفته می شود که مورد اطمینان بوده و مصون از خیانت باشد و چون لفظ «امینک»بدون قید و شرط آمده است و لازمه زمینی بودن ، قرار گرفتن در تضادها و تمایلات مختلف و هواهای نفسانی و شیطانی قرار گرفتن است ، اثبات این صفت برای کسی ، مقام بلندی برای او می باشد و نشانه آن است که صاحب آن دارای مرتبه اعلای ایمان و یقین و اطمینان نفس است که از دستبرد هوی نفس و شیطان محفوظ بوده و از هر جهت ، هم از جنبه علم و گرفتن حقایق از خدای متعال و هم از حیث عمل و هم از جهت صفات ، مورد وثوق و اعتماد خدای متعال می باشد.
رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله) و امامان معصوم (علیهم السلام) نیز طبق برهان عقلی و دلائل نقلی باید از هر جهت مورد وثوق خداوند متعال بوده و از دستبرد هوای نفس و شیطان مصون باشند تا بتوانند راه هدایت را نشان دهند و موجب اطمینان مردم گردند و هدف خداوند از فرستادن رسولان باطل نشود.
پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) مورد اعتماد خدای متعال بوده و او را امانت دار وحی خود قرار داده است تا ایشان بدون هیچ کم و کاستی، اوامر و کلام الهی را به بندگان برساند.
«صَفِيِّكَ»:
«صفیّ» از ريشه «صفو» است؛ در لغت «صفو» به معناى ضد کدر (1)، خالص و پاک شدن شیء از آمیختگی با غیر خود و یا از آلودگی و کدورت (2) آمده است. و به شخصی که برای خالص کردن از آلودگی و کدورت، او را برگزیده اند، «صفيّ» می گویند.
خداوند متعال با توجه به حکمت و علم بی¬نهایت خویش، این پیامبر خود را برای اعطای منصب نبوّت و رسالت، انتخاب نموده است و خداوند ایشان را چنان خالص و زلال نموده که قابلیت واسطه شدن برای موهبت های عظیم را دارا شده اند.
بنابراین «صفی» به معنی برگزیده و انتخاب شده است. یعنی خداوند متعال پیامبر خاتم (صلّی اللّه علیه و آله) را از میان انبیای الهی برای ختم رسالت برگزید. برای تأیید این مطلب به تفسیر ذیل آیه: إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ. ذُرِّیَّهً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ(3) «خداوند آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان برگزید، آنان فرزندان و دودمانی بودند که از نظر پاکی و تقوی و فضیلت بعضی از بعضی دیگر گرفته شده بودند و خداوند شنوا و داناست» رجوع می کنیم.
در بعضی تفاسیر آورده شده است که: «منظور از آل ابراهیم علیهم السلام چنانچه از ظاهر لفظ آن در نظر ابتدایی به نظر می رسد ذریّه طیبین او مانند اسحاق علیه السلام و یعقوب علیه السلام و سایر انبیاء بنی اسرائیل علیهم السلام و همچنین اسماعیل علیه السلام و پاکان از ذریّه او که سیّدشان حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم است و همینطور کسانی که در مقامّات ولایت به آنان ملحق شده اند، می باشند»(4).
«حَبِيبِكَ»:
در لغت «حبیب» به معنای علاقه مندی – محبوب و مورد علاقه آمده است. پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) محبوب خداوند متعال است. هم خدا او را دوست دارد و هم او خدا را دوست دارد. محبت یک وادی شیرین و پیچیده‌ای است که فقط کسانی که به این وادی وارد شده‌اند مزه‌اش را چشیده‌اند. اصولاً خداوند خلقت را از روی مهر و برای محبت آفرید. خداوند آدم را برای محبتش آفریده و اولیای خود را به عنوان نقاط برجسته‌ی هستی قرار داده که در سلسله جبال آفرینش، برترند و در این سلسله جبال، پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) و اهل بیت(علیهم السلام) ایشان قله‌های آن هستند.
از جمله مواردی که خدای متعال پیامبر خود را به عنوان «حبیب»،«صفیّ» و «امین» خوانده اند، شب معراج است:
« يَا مُحَمَّدُ ارْفَعْ رَأْسَكَ وَ سَلْ تُعْطَ وَ اشْفَعْ تُشَفَّعْ يَا مُحَمَّدُ أَنْتَ حَبِيبِي وَ صَفِيِّي وَ رَسُولِي إِلَى خَلْقِي وَ أَمِينِي فِي عِبَادِي مَنْ خَلَّفْتَ فِي قَوْمِكَ حِينَ وَفَدْتَ إِلَيَّ قَالَ فَقُلْتُ مَنْ أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّي أَخِي وَ ابْنَ عَمِّي وَ نَاصِرِي وَ وَزِيرِي وَ عَيْبَةَ عِلْمِي وَ مُنْجِزَ عِدَاتِي قَالَ فَقَالَ لِي رَبِّي وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي وَ جُودِي وَ مَجْدِي وَ قُدْرَتِي عَلَى خَلْقِي لَا أَقْبَلُ الْإِيمَانَ بِي وَ لَا بِأَنَّكَ نَبِيٌّ إِلَّا بِالْوَلَايَةِ لَه‏»(5)؛ در شب معراج خداوند متعال به پیامبر اکرم (صلّی اللّه علیه و آله) چنین فرمودند: ای محمّد (صلّی اللّه علیه و آله)، سر خود را بلند کن و از من بخواه تا به تو بدهم، شفاعت کن تا شفاعتت پذیرفته شود. ای محمّد (صلّی اللّه علیه و آله)، تو حبیب، برگزیده، فرستاده من به سوی خلقم، امین من در بین بندگانم و محقق کننده وعده های من هستی. سپس خداوند متعال از پیامبر خود (صلّی اللّه علیه و آله) پرسید: زمانی که به مهمانی من آمدی چه کسی را جانشین خود قرار دادی؟ پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) پاسخ دادند: خدایا کسی را که خود به او آگاه تری. برادرم، پسر عمویم، یاورم ، وزیرم، جایگاه علمم، و محقق کننده وعده هایم (علی بن أبی طالب را قرار دادم). خداوند متعال فرمود: به عزت و جلال و جود و قدرتم بر خلقم سوگند می خورم، ایمان بنده ای به خود و پیامبری تو را از بنده ای قبول نکنم مگر به ولایت او.
___________________
(1) كتاب العين، ج‏7، ص 163.
(2) مفردات ألفاظ القرآن، ص 487.
(3) سوره آل عمران، آیه 33.
(4) المیزان ، ج 3، ص 166.
(5) بحار الانوار،ج18، ص391.