• آداب ورود به ماه رمضان
• گزیده جلسه پنجم

توبه‌ی حقیقی از سه عنصر علم، حال و عمل تشکیل می‌شود.

- علم به گناه
شخص تائب (توبه کننده) باید یقین پیدا کند که گناه حقیقت انسان را به هلاکت می‌کشاند. قلب ما بیت الله و عرش الرحمن است و می‌تواند ما را به عالی‌ترین مقامات ممکنه‌ی نظام خلقت می‌رساند، یعنی مقام عندیت (... عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ)

بیان مبارک معصوم اینست: هیچ چیز مثل گناه قلب را تباه نمی‌کند.
امام زین‌العابدین(ع) فرمودند: بهجت و شادمانی و بالیدن به گناه، از عمل گناه بدتر است.
قلب گاهی مرتکب گناه می‌شود، اما وقتی گرفتارش شد، گناه بر او غلبه می‌کند تا قلب زیر و رو می‌شود. قلبی‌ که بنا بود او را به خدا برساند، به حضیض می‌رساند. منکر برایش معروف می‌شود و به جای صعود، منجر به سقوط می‌شود.
بیان قرآن کریم درباره سقوط اینست: أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ. این‌قدر سقوط می‌کند که حتی شایسته نیست خداوند او را انسان خطاب کند.

در سوره‌ی انفال آیه‌ی ۲۲ می‌فرماید: بدترین جنبندگان نزد خدا، افراد کر و لالی هستند که اندیشه نمی‌کنند.
رسول اکرم فرمودند: هرکسی گناه کند، بخشی از انسانیت او می‌رود و هرگز بازنمی‌گردد.
پس اگر توبه کنیم گناهان‌مان پاک می‌شود ولی دیگر آدم قبلی نیستیم.

حالا می‌فهمیم که چرا امیرالمؤمنین گناه نمی‌کند؟ از ترس جهنم و شوق بهشت نیست. چون انسان هستم گناه نمی‌کنم. بنیانی‌ترین چیزی که ما را به مرز انسانیت می‌رساند عقل است که نباید با گناه زائل شود.

امام زین العابدین فرمودند: وای به حال کسی که واحدش از عشراتش بیش‌تر می‌شود.
می‌دانید کسی‌که یک حسنه انجام بدهد ده برابر و کسی‌که یک گناه انجام بدهد همان یک برابر است.

- حال ندامت از گناه
وقتی این علم را پیدا کرد، حالی در فرد تائب ایجاد می‌شود که به آن حال ندامت و پشیمانی می‌گویند.
یک گناه کردم، نافرمانی از خدا بود، اطاعت شیطان بود، جزایش عقوبت در قیامت بود، تنزل از مقام انسانیت بود.
▫️چرا به من و شما می‌گویند آیات معاد رو بخوانید؟ تا بدانیم جزای گناهان ما در قیامت چیست بلکه نادم بشویم.
براساس این ندامت، یک عزم و اراده‌ی جدی ایجاد می‌شود که انسان دیگر حتی به گناه فکر هم نکند، نه این‌‌که فقط گناه نکند.
اگر کسی توبه کند و بگوید من دیگر گناه نمی‌کنم، روزنه‌ای را بازگذاشته که شیطان سراغش بیاید. فکر گناه است که انسان را به گناه می‌کشاند؛ به همین دلیل قرآن نمی‌فرماید زنا نکنید، بلکه می‌فرماید اصلا نزدیکش نشوید.

- جبران گناه با اقدام عملی
آن‌گاه باید یک ثمره‌ی اجرایی و عملیاتی در ما ایجاد شود. جبران حق الله و حق الناس.
اگر در کسی آن‌ حال ایجاد شود ولی اقدام عملی نکند، بداند که توبه‌اش توبه‌ی حقیقی نیست، و بازیگری‌ است.
در پی این حال و این ندامت و این عزم جدی،‌ باید گذشته را جبران کند. بداند که گناه او را شاد کرده و او باید خودش را به حزن عقوبت کند. محزون بودن یکی از علائم مؤمن است. این حزن در قلب است. این حزن همان حال عبادت شبانه است. حالاتی که باید در توبه باشد. کسی‌که از گناه توبه می‌کند باید حال تأسف، حال بکاء و گریه، و پناه‌خواهی به خدا داشته باشد. با خضوع و خشوع، حال درخواست و بازگشت، حال فقر و نداری، دل‌نگرانی، اضطرار و بیچارگی، فریاد، عجز و اعتراف از سوء پیشینه خود توبه کند.

قبلا عرض کردم که گناه یک عمل است که دارای یک اثر است. توبه‌ای که گفتیم عمل را از بین می‌برد ولی اثر را از بین نمی‌برد. اثر گناه را غفران خداوند از بین می‌برد.