جنگ بدر

یک سال بعد از هجرت مسلمانان از مکه به یثرب (که بعدها مدینة الرسول و اختصارا مدینه نامگذاری شد) و تشکیل حکومت اسلامی به حاکمیت رسول خدا (صل الله و علیه و آله)، و بعد از اذیتها و آزار مشرکین و کفار مکه نسبت به مسلمانان و تلاش برای از بین بردن ایشان و مصادره اموال مسلمانان هجرت کرده به مدینه، مسلمانان منتظر فرصت مناسبی برای انتقام از مشرکین در مورد اموال مصادره شده خود بودند. به همین جهت بعد از اطلاع از حرکت کاروان تجاری مکیّان به رهبری ابوسفیان که از شام عازم مکه بود، می خواستند به کاروان مکیان حمله کنند و آن را تصرف کنند. ابوسفیان از حمله مسلمانان مطلع شد و به اهالی مکه پیغام فرستاد برای دفاع از اموال خود آماده رویارویی با مسلمانان باشند.
اکثر اهالی مکه برای دفاع از اموال خود عازم جنگ شدند و مسلمانان نیز دنبال تصرف کاروان تجاری ابوسفیان از مدینه حرکت کردند، مسلمانان نتوانستند به کاروان تجاری برسند و ابوسفیان با تغییر مسیر خود توانست از دست مسلمانان فرار کند و به اهالی مکه پیام داد که به مکه برگردند و عده ای برگشتند ولی اکثر آنها از جمله ابوجهل برای قدرتنمایی در برابر مسلمانان از برگشت امتناع کرد و برای جنگ با مسلمانان حرکت کرد و در منطقه ای به نام «بدر» سپاه مسلمانان با مشرکان روبرو شدند.
در روز جمعه، 17ماه رمضان جنگ بدر که جزو کوتاه ترین غزوات رسول خدا (صل الله و علیه و آله) است که فقط نصف روز طول کشید؛ آغاز شد. تعداد مسلمانان در این چنگ 313 نفر بوده است.(1) ابتدا پیامبر (صل الله و علیه و آله) با ارسال پیامی مشرکان را از جنگ برحذر کرد ولی ابوجهل قبول نکرد، ابتدا نبردهای تن به تن آغاز شد و امیرالمؤمنین (علیه السلام) به همراه جناب حمزه و عبیده به نبرد با مشرکان رفتند و آنان را شکست دادند.(2). با امدادهای الهی و نزول ملائکه برای یاری مؤمنان و پایمردی مسلمانان و رشادتهای بی شمار امیرالمؤمنین (علیه السلام) مسلمانان در این جنگ پیروز شدند و ابوجهل (که پیامبر لقب فرعون امت به او داده بود (3)) از سرسخت ترین دشمنان رسول خدا (صل الله و علیه و آله) در این جنگ کشته شد.
در این نبرد 14 نفر از مسلمانان شهید شدند و 70 نفر از مشرکان کشته شدند. یکی از مهمترین عوامل پیروزی مسلمانان در این جنگ نابرابر (مسلمانان 313 نفر و مشرکان 950 تا هزار نفر بودند.(4) رشادتها و فداکاریهای امیرالمؤمنین (علیه السلام) بود. و یکی از مهمترین دلائل دشمنی بنی امیه با اهل بیت عصمت (علیه السلام) و به اعتراف خودشان کینه هایی بود که از امیرالمؤمنین (علیه السلام) به خاطر کشتن مشرکان و کفار مکه از جمله در جنگ بدر، که جزو اقوام و نزدیکان بنی امیه بود، در دل داشتند. از جمله یزید بن معاویه در مجلسی که به سر مبارک امام حسین (علیه السلام) جسارت و بی ادبی می کرد اشعاری خواند از جمله گفت« فَجَزَیْناهُ بِبَدْر مَثَلا * وَ أَقَمْنا مِثْلَ بَدْر فَاعْتَدَلْ. امروز کیفر ماجراى بدر را به آنان دادیم و همانند بدر با آنان معامله کردیم و در نتیجه برابر شدیم!.»(5) و با این ابیات نشان داد که کشتن اهل بیت و جسارت و اهانت ها به ایشان همگی به خاطر کینه هایی بود که از امیرالمؤمنین (علیه السلام) در دل داشتند.
از70 کشته مشرکان در جنگ بدر حدود 35 نفر آنها به دست امیرالمؤمنین(علیه السلام) به هلاکت رسیدند و اسامی آنها را شیخ مفید در کتاب ارشاد خود ذکر کرده است.(6) از این رو کفار و مشرکین مکه از امیرالمؤمنین (علیه السلام) با عنوان مرگ سرخ، کنایه از شدت بلایی که بر سر مشرکین آورده بود یاد می کردند.(7) پرچمدار اصلی جنگ بدر و تمام جنگها، امیرالمؤمنین (علیه السلام) بود.(8) یکی از نکات مهم این چنگ این است که نزدیک ترین افراد به دشمن، رسول خدا (صل الله و علیه و آله) بودند که قوت قلب به دیگران بود،و هر کس که دچار اضطراب و ترس می شد به رسول خدا (صل الله و علیه و آله) پناه می برد.(9) در آیاتی از سوره های آل عمران، آیات (13؛ 122 الی 128) سوره انفال آیات (7 الی 14، 36 الی 49، 64 الی 71 ) به داستان جنگ بدر اشاره شده است و قرآن کریم از این جنگ با عنوان یوم الفرقان یاد می کند.(10)

1- طبقات الکبری، ابن سعد ج 2 ص 14.
2- تاریخ الاسلام ذهبی، ج 2 ص 92.
3- تفسیر صافی، ج 2 ص 283.
4- انساب الاشراف، ج 1 ص290.
5- احتجاج طبرسی، ج 2 ص 307.
6- الارشاد شیخ مفید، ج 1 ص 70 -72.
7- مناقب ابن شهر آشوب، ج 2 ص 68.
8- طبقات الکبری ابن سعد، ج 3 ص16.
9- همان،ج 2 ص 17.
10 – سوره انفال آیه 41.